Agufié(-roso)
Rosa dumalis
Rosaceae
Àutri noum : Agoulencié, Agrufié, Agoulancié, Grato-quiéu, Tapo-cuou.
Nom en français : Églantier commun.
Descripcioun :Aquel agufié, Rosa dumalis, trachis dins li relarg mountagnous e roucaious. Douno d'èr à Rosa canina, mai èi bèn mens coumun. Èi mai rabasset, emé de fueio souvènt verdalo e de flour pus acoulourido, roso vivo. La diferènci founso èi de vèire dóu coustat de l'ourifice calicinau qu'èi mai grand (>1/4 de la larjour, vèire la fotò). Aquel agufié-roso, presenta aqui èi Rosa dumalis s.s. (sènso glando sus lou pecou, dènt di fueioun coumpausado e sènso péu souto li fueio).
Usanço :Tóuti lis agufié fan de fru (grato-cuou, agoulènço...), riche en vitamino C e anti-enflamatiéu, que soun bon à manja, majamen en counfituro.
Port : Aubret
Taio : 1 à 2 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Rosa
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 30 à 50 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1800 m
Aparado : Noun
Mai à jun
Liò : Roucaio
- Espinas
- Tepiero seco
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Rosa dumalis Bechst., 1810
Ditame-blanc
Dictamnus albus
Rutaceae
Àutri noum : Freissinello, Ditam-blanc, Frassinello, Dictan.
Noms en français : Fraxinelle, Dictame blanc.
Descripcioun :Lou ditame-blanc o freissinello, planto pulèu raro, trachis dins li blachiero e li faio souvènt dins li coumbo umido. Se recounèis eisa à la flourido emé si poulìdi flour roso veinado de poupro, en grapo, e qu'embaumon. Lis estamino soun loungarudo e virado devers l'aut. Li fueio dounon d'èr à li dóu frais, d'aqui soun segound noum. Lou fru es un boursèu di 5 partido.
Usanço :Èro gaubejado à l'Age-Mejan que sarié vertuouso contro mant'uno malautié ; de vèire. Sarié bono pèr lucha contro d'ùni proublèmo de nèrvi (mau-de-la-terro o epilepsìo), faire veni li règlo e contro lis espaime de vèntre. Se dis peréu qu'èi sudourifico.
Port : Erbo
Taio : 50 à 100 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Dictamnus
Famiho : Rutaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 3 à 5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado :
Vo
Remarco : Meno aparado
Mai à juliet
Liò : Blachiero
- Óuriero de bos
- Founs de coumbo
Estànci : Subremediterran
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Dictamnus albus L., 1753